Sporda Üst ve Alt Ekstremite Sakatlanmaları Nelerdir?

Üst Ekstremite Sakatlanmaları

Yüzücü veya Atıcı Omuzu: İmpingement sendromu olarak da bilinir. Omuzda zorlanmalarla ortaya çıkan ağrılı tablodur. Omuzun yoğun kullanıldığı spor dallarında görülen bir zararlanmadır. Yüzme ve omuzun ana eksen olduğu atma sporlarını yapanlarda sık görüldüğü için bu isimle anılır.

Tenisçi Dirseği / Laterai Epikondilitis: Önkol ekstensoru olan kasların hemen tamamı humerus’un dış epikondiline yapışır. Ortak fonksiyonları el bileğine dorsi fleksiyon yaptırmak olan bu kasların alışılmadık tarzda zorlanması sonucunda kasların kemiğe tutunduğu yerde enflamasyon gelişir. Aşırı zorlanma ya da hatalı back hand vuruşlara bağlı olarak tenisçilerde daha fazla görüldüğü için bu şekilde isimlendirilmiştir. Ancak tornavida sıkma, halı silkme ya da başka tür bir zorlanmayla da ortaya çıkabilir. Uzun süren ağrı, aktiviteyi kısıtlayıcıdır.

Olecranon Bursitisi / Öğrenci Dirseği: Öğrencilerin dirseklerini masaya dayamaları sonucu oluşan bir enflamasyondur. Şişlik ve ağrı vardır. Dirsekteki bursa’ nın enflamasyonudur. Bursalar kemiklerle tendonlar veya deri arasında bulunan; bir tür yastık görevi yapan, sürtünmeyi azaltan anatomik oluşumlardır. Bu keseciklerin enflamasyonuna bursitis denir.

Golfçu Dirseği / Medial Epikondilitis: Tenisçi dirseğine yol açan sürecin fleksör kasların zorlanmasıyla ortaya çıkmasıdır. Teknik yetersizlik ve yüklenmeye bağlı olarak golfçularda daha çok görülür.

Parmak yaralanmaları: Basketbol, hentbol, voleybol gibi topla oynanan sporlarda çarpmalar ile parmaklarda ortaya çıkan sorunlardır.

Alt Ekstremite Sakatlanmaları

Futbolcu Kasığı / Ostoitis Pubis: Daha çok futbolcularda gözlendiği için bu isimle anılır. Sporcularda akut olarak başlar ve giderek kronikleşen bir tabloya dönüşür. Biyomekanik nedenler, fiziksel yetersizlikler neden olabilir Bununla beraber zamansız ve aşırı yüklenmeler, iyi ısınmama gibi başka nedenler de sorumludur.Kasıklarda belli belirsiz başlayan ağrı giderek sorun olmaya başlar. Yüklenmelerle artan ağrılar dinlenmelerle gerilerse de tam iyileşme 8-10 hafta dinlenme ve fizyoterapi – rehabilitasyon gerektirir.

Hamstring Sakatlanmaları / Start Sakatlığı: Ani hareketler ve kontrol dışı zorlanmalar uyluk arkasındaki kaslarda yaralanmalara yol açabilir. Bununla beraber uyluk ön-arka kas grupları arasındaki güç dengesizliğinin neden olabileceği belirtilmiştir. Sprinterlerde, uzun atlamacılarda, su kayağı yapanlarda çıkış sırasında oluşması nedeniyle “start sakatlığı” olarak anılır. Ancak futbol, voleybol, basketbol gibi dallarda da görülür. Bu kasların yaralanmaları tekrarlama eğilimiyle dikkat çeker. Birinci derece küçük kas zorlanmaları bir süre sonra ciddi bir kas yırtığına dönüşebilir.

Sıçrayıcı Dizi / Jumpers Knee: Basketbol, voleybol gibi sıçramanın yoğun olduğu sporlarda ve diğerlerinde aşırı yüklenmelere bağlı olarak ortaya çıkar. Patellar tendonun enflamasyonu söz konusudur. Patellar tendinit olarak tanımlanır. Diz önünde hissedilen ağrı ile belirti verir.

Osgood Schlatter: Büyüme gelişme döneminde sporcularda görülen bir diz önü yakınmasıdır. Oluş nedeni tam olarak bilinmemekle birlikte büyüme sorunları ve aşırı kullanım sorumlu tutulmaktadır. Kızlarda 8-13 yaşlarında erkeklerde 10-15 yaşlarında hızlı büyüme döneminin başlangıcında görülür. Diz önünde ağrı ve şişlik vardır. Ağrı, dizin büküldüğü aktivitelerde artar. Aylar sürecek, uzun süreli dinlenmeyle kendiliğinden iyileşir. Bazen tıbbi tedavi gerektirir.

Koşucu Dizi / İliotibial bant sendromu: Dizin dış yan tarafında koşuyla beraber ortaya çıkan ağrılardır. Uygunsuz engebeli, bozuk yüzey zeminlerde yapılan uzun süreli koşular nedeniyle daha çok atletlerde görülür. Koşu kesildiğinde ağrı kaybolur. Fakat koşuya başlandığında ağrı tekrar başlar. Bacak bacak üstüne atma sırasında veya dizin bükülüp açılması anında benzer ağrılar oluşur. Öncelikle yapılması gereken dinlenmek ve soğuk uygulamaktır. Yokuş aşağı koşuları kesmek gerekir.

Aşil Tendiniti: Aşırı zorlanma ve kontrolsüz gerilmeler neticesinde ortaya çıkar. Tendonlardan ses gelmesi, ayak bileği hareketleriyle ağrı, bölgesel kızarıklık ve sıcaklık artışı görülür.

Aşil Tendonu Kısmi Yırtığı ya da Kopuğu: Kısmi yırtıkta kasta spazm, hareket kaybı ve ağrı vardır.
Tam kopmada açıkça duyulan bir sesle beraber plantar fleksiyonda hareket kaybı oluşur. Cerrahi tedavi gerektirir.

Kompartıman Sendromu: Kompartıman, kasların zarlarla (fasyalar) çevrilerek oluşturduğu odacıklardır. Burası kaslarla beraber damar ve sinirlerin de bulunduğu kapalı boşluklardır.Bacak bölgesindeki anterior kompartıman; M. tibialis anterior, M. ekstansor digitorum longus ve M. ekstansor hallucis longus kaslarını içerir. Lateral kompartımanda M. peroneus longus ve brevis yer alır. Derin arka kompartımanda M. tibialis posterior, M. fleksor digitorum longus ve M. fleksor hallucis longus bulunur. Yüzeysel arka kompartımanda ise M. soleus ve M. gastrocnemius yerleşmiştir. Bu boşluklar içinde bir kanama v.b nedenlerle olacak basınç artışı doku beslenmesi bozulmasına yol açabilir. Bu tablo kompartıman sendromu olarak tanımlanır. Uyuşma, ağrı ve hareket kaybı olur. Sporda kas yaralanmalarına bağlı olarak ortaya çıkan kas içi kanamalar, damar ve sinirleri baskılayarak bu tür sorunlar yaratabilir.

Tenisçi Baldırı: Baldır kasının aşırı gerilmesi (strain) ve bazen de bir kısım kas liflerinin kopmasıdır.

Plantar Fasiitis: Ayağın tabanını kaplayan kuvvetli fasyanın enflamasyonudur.

Ayak taban düşüklüğü, travmalar ya da bacak uzunluk farkları gibi nedenlerle oluşabilir. Genellikle sabah uyandıktan sonra ayak tabanın iç kısmında artan ağrı görülür. Bir süre yüründüğünde ağrı azalır. İyileşmeyi kolaylaştırmak için ayakkabı içine koruyucu yastıklar konabilir. Tıbbi tedavi gerekebilir.